Prof. dr hab. TOMASZ JAWORSKI

Szanowny Jubilat, prof. dr hab. Tomasz Jaworski urodził się 14 października 1944 roku w Jasenovcach na Słowacji w rodzinie polskich emigrantów. Pod koniec II wojny światowej w Czechosłowacji przeprowadzono akcję przesiedleńczą na tereny opuszczone przez Niemców Sudeckich. Rodzice Profesora widzieli w tym szansę i zdecydowali się wyemigrować do Královca, wsi na dzisiejszym pograniczu czesko-polskim, a w 1947 roku przenieśli się do Przewozu. Rodzina nie zagościła tam długo, gdyż ojciec Jubilata otrzymał posadę oraz przydział mieszkania służbowego w Żarach. I tak na początku lat 50. rodzina Jaworskich przybyła do Żar.

Jak podkreśla Profesor, to Żary ukształtowały Jego późniejsze zainteresowania. Tutaj poznał świat książek, przyrody i krajobrazu, a także różnorodność kultur. Droga do tytułu profesora była zawiła. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczył się w szkole zawodowej w Żarach, później rozpoczął wieczorowe liceum. Po maturze zdał do Wojskowej Szkoły Artylerii Przeciwlotniczej w Koszalinie, ale nie zagrzał miejsca tam zbyt długo, gdyż po pół roku trafił do Jednostki Wojskowej w Kołobrzegu, gdzie przez rok pełnił obowiązki szefa kancelarii.

W 1968 roku zostawił wojsko i rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. Po ukończeniu w 1973 roku studiów wrócił do Żar i tutaj rozpoczął karierę dydaktyczną. Pracował w Zespole Szkół Ekonomicznych, później w Liceum Ogólnokształcącym. Zdobył doświadczenie w zawodzie nauczyciela, ale także dał się poznać jako człowiek godny zaufania i pełen zaangażowania. Jego popularność i dobra opinia spowodowały, że w 1978 roku został dyrektorem w Szkole Podstawowej nr 3 w Żarach, a w 1981 roku prezesem Żarskiego Towarzystwa Kultury (pełnił te obowiązki do 1989 r.). W międzyczasie spotykał się w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze z prof. Hieronimem Szczegółą, u którego rozpoczął pisanie pracy doktorskiej dotyczącej historii Żar, a następnie z prof. Kazimierzem Bartkiewiczem, pod którego opieką naukową pracę ukończył. 9 grudnia 1985 roku obronił dysertację doktorską pt. Żary w dziejach pogranicza śląsko-łużyckiego od początków XIX wieku na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.

ORGANIZATORZY

PARTNERZY

PATRONAT MEDIALNY

Prof. dr hab. TOMASZ JAWORSKI

Dokonania żarskiego dyrektora spotkały się z uznaniem Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze, gdzie też w 1984 roku rozpoczął pracę. I tutaj nie pracował zbyt długo, gdyż trzy lata później został zatrudniony na zielonogórskiej uczelni. Wieloletnia praktyka pedagogiczna przydała się w prowadzeniu zajęć ze studentami oraz w prowadzonych badaniach z zakresu dydaktyki historii. Zajmował się początkowo głównie problematyką kształcenia pamięci i wyobraźni historycznej. W późniejszym czasie skoncentrował się na dziejach pogranicza polsko-niemieckiego w okresie od XVI do XVIII wieku, a w szczególności na stosunkach ludnościowych. Emigracyjna przeszłość rodziny i własna dały asumpt do skupienia się na migracjach. Owocem badań była praca pt. Wojna, pokój i religia a ruchy ludnościowe na pograniczu polsko-niemieckim w XVII i na początku XVIII wieku. Kolokwium habilitacyjne na Uniwersytecie Adama Mickiewicza odbyło się 7 grudnia 1998 roku. Późniejsza monografia pt. Mobilność społeczeństwa wielokulturowego na pograniczu śląsko-łużyckim od XVI do XVII wieku oraz dokonania naukowe zostały zwieńczone prezydencką nominacją profesorską uzyskaną 30 grudnia 2009 roku, a odebraną w Pałacu Prezydenckim 9 czerwca 2010 roku.

Profesor Jaworski jest prezesem Towarzystwa Studiów Łużyckich nieprzerwanie od momentu założenia w kwietniu 1992 roku, członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Lubuskiego Towarzystwa Naukowego oraz Macierzy Łużyckiej, a także członkiem rady muzealnej Muzeum Łużyckiego w Zgorzelcu. Uczestniczy w pracach Sekcji Demografii Historycznej przy Komitecie Nauk Demograficznych PAN oraz Polskiego Towarzystwa Statystycznego. Od 2001 roku jest kierownikiem Zakładu Demografii i Historii Gospodarczej w Instytucie Historii. Profesor jest organizatorem interdyscyplinarnych cyklicznych Zielonogórskich spotkań demograficznych. Sam także uczestniczy w konferencjach, kongresach w kraju i za granicą.

ORGANIZATORZY

PARTNERZY

PATRONAT MEDIALNY

Prof. dr hab. TOMASZ JAWORSKI

Szanowny Jubilat jest autorem trzech monografii, niemal stu artykułów naukowych, prawie 50 artykułów prasowych, redaktorem szesnastu prac zbiorowych. Zainicjował serię wydawniczą Zielonogórskie Studia Łużyckie, dotychczas ukazało się siedem tomów. Jest także pomysłodawcą powstałej w 2010 roku Pracowni Atlasu Historycznego Województwa Lubuskiego w Instytucie Historii. Udało się dotąd opracować jeden powiat: żarski, w przygotowaniu jest atlas województwa.

Ważniejsze publikacje:

• Żary w dziejach pogranicza śląsko-łużyckiego, Żary 1993, s. 355.
• (red.) i Mieczysław Ostrowski, Łużyce w nowożytnych i najnowszych dziejach Europy Środkowej, Zielona Góra 1995, Zielonogórskie Studia Łużyckie, nr 1, s. 179.
• Wojna, pokój i religia a ruchy ludnościowe na polskim pograniczu zchodnim w XVII i na początku XVIII wieku, Zielona Góra 1998, s. 307.
• (red.) i Wiesław Pyżewicz, Serbołużyczanie – Łużyce. Badania historyczne i fascynacje, Zielona Góra 1998, Zielonogórskie Studia Łużyckie, nr 2, s. 304.
• (red.) i Wiesław Pyżewicz, Nowy Testament w dziejach i kulturze Europy. 450 rocznica przekładu Nowego Testamentu przez Mikołaja Jakubicę na język dolnołużycki, Zielona Góra 2001, Zielonogórskie Studia Łużyckie, nr 3, s. 304.
• (red.) Rocznik Lubuski” 2001, t. 27, cz. 2, Przemiany ludnościowe na pograniczu lubuskim, s. 209.
• (red.) Ludność pogranicza śląsko-łużyckiego, Zielona Góra 2003, s. 405.
• (red.) Kultura krajobrazu Europy Środkowej, Zielona Góra 2005, Zielonogórskie Studia Łużyckie, nr 4, s. 356.
• (red.) Bibersteinowie w dziejach pogranicza śląsko-łużyckiego, Zielona Góra 2006, s. 246.
• Mobilność społeczeństwa wielokulturowego na pograniczu śląsko-łużyckim od XVI do XVIII w., Zielona Góra 2007, s. 472.
• (red.) i Wiesław Hładkiewicz, Człowiek pogranicza polsko-niemieckiego, Zielona Góra 2007, Zielonogórskie Studia Łużyckie, nr 5, s. 279.
• (red) i Marek Maciantowicz, Lasy zielonogórskie na przestrzeni wieków. Kulturowa rola lasu w dziejach, Zielona Góra 2009, Zielonogórskie Studia Łużyckie, nr 6, s. 261.
• (red.) i Sylwia Kocioł, Promnitzowie w dziejach Śląska i Łużyc, Zielona Góra 2011, Zielonogórskie Studia Łużyckie, nr 7, s. 222.
• (red.) i Rafał Szymczak, Atlas historyczny ziemi żarskiej, Zielona Góra 2013, s. 156.

ORGANIZATORZY

PARTNERZY

PATRONAT MEDIALNY